Machineveiligheid

Richtlijnen en standaarden

Richtlijnen en standaarden zijn van grote betekenis voor producenten van machines en veiligheidscomponenten. Wij participeren in standaardisatie-organisaties voor machineveiligheid en we werken dagelijks aan de praktische toepassing van veiligheidseisen in combinatie met productie-eisen.

Wij delen graag onze kennis met onze klanten. Lees meer over machineveiligheid, richtlijnen en standaarden door de links hieronder.

De machinerichtlijn

Vaste bevestigingen

Veiligheid in besturingssystemen

Veiligheidsafstand

SISTEMA

Functioneel veiligheidsontwerptool - FSDT-01

De Europese Machine Richtlijn

Op 29 december 2009 werd de nieuwe Machine Richtlijn van toepassing Het is een update van de EU-regels die als sinds 1995 voor machinebouwers en -leveranciers golden. Machines die na 29 december 2009 op de markt zijn gebracht moeten voldoen aan de nieuwe Machine Richtlijn 2006/42/EC. Voordien was de oude Machine Richtlijn 98/37/EC van kracht.

Het doel van de Machine Richtlijn 2006/42/EC, is het onderhouden, verbeteren en gelijkwaardig maken van het veiligheidsniveau van machines binnen de lidstaten van de Europese Gemeenschap. Op basis hiervan kan er een vrij verkeer van machines/producten tussen de landen in deze markt worden bereikt.

De verschillende onderdelen van de richtlijn
Ruwweg bestaat de Machine Richtlijn uit twee verschillende delen. Een deel beschrijft hoe een machine moet worden gecertificeerd om op de Europese markt te worden gebracht. Het stelt een aantal eisen aan de manier waarop de certificering moet worden uitgevoerd en welke documentatie moet worden gemaakt. Het andere deel bestaat uit de noodzakelijke gezondheids- en veiligheidsvereisten waaraan moet worden voldaan om de machine op de markt te mogen brengen. Het beschrijft bijvoorbeeld dat de producent een risico-assessment van de machine moet uitvoeren en de risico’s van machinetransport, -samenstelling, -bediening en -onderhoud moet minimaliseren. Tot de overige eisen behoren onder meer de ergonomische eigenschappen, geluid, noodstops, besturingssystemen, bewegende delen en de manier waarop de machine zich moet gedragen bij het starten en stoppen.

Was is er veranderd?
De nieuwe richtlijn bracht geen radicale veranderingen ten opzichte van de oude, maar grote delen zijn herschreven en toegelicht. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste veranderingen:

De scope is uitgebreid en toegelicht
De raakvlakken met andere richtlijnen (bijv. Laagspanning en liften) zijn nader toegelicht Ook toegelicht zijn welke machines wel en welke niet onder de richtlijn vallen.
De eisen voor niet-voltooide machines (pseudo-machines) zijn toegelicht.
In de oude richtlijn bestonden eisen voor pseudo-machines, maar deze waren niet duidelijk. Er is verduidelijkt wat er moet worden gedaan om een pseudo-machine op de Europese markt te brengen en welke documentatie bij de pseudo-machine moet worden geleverd.
Nieuwe procedures voor conformiteitsassessment
Bepaalde assessmentprocedures zijn verwijderd (bijv. sturen van documentatie naar notified body om in bewaring te geven) en nieuwe zijn geïntroduceerd (volledige kwaliteitsborging).
De inhoud van de instructiehandleiding is uitgebreid
In de nieuwe richtlijn zijn de eisen voor de instructiehandleiding herschreven en toegelicht. Tot de nieuwe items die moeten worden opgenomen, behoren: EC-conformiteitsverklaring, waarschuwing voor misbruik, informatie over overige risico’s, beschermende maatregelen die moeten worden genomen, voorwaarden waarmee de machine voldoet aan stabiliteitseisen, bedieningsmethode in het geval van een gebeurtenis of storing, specificatie van de te gebruiken reservedelen.
Toelichting op de eisen aan de technische documentatie
De technische documentatie moet voor alle machines, waaronder ook pseudo-machines worden gemaakt. De nieuwe richtlijn maakt duidelijk dat de documentatie van de risico-assessment onderdeel moet zijn van de technische documentatie.

Daarnaast moet worden vermeld dat de veiligheidscomponenten nu CE-gemarkeerd moet zijn conform de Machine Richtlijn en niet alleen conform de EMC- of Laagspanningsrichtlijn.

Waar kunt u hulp krijgen?
U kunt de Machine Richtlijn via onderstaande link downloaden. Als hulp bij de interpretatie van de richtlijn zijn er meerdere documenten. Speciale vermelding verdient de uitgebreide gids van de Europese Commissie die een groot aantal punten uit de Machine Richtlijn toelicht. Een ander interessant document is een gedetailleerde vergelijking van de oude en nieuwe richtlijn. Deze documenten kunt u ook hieronder vinden.

Neem gerust contact met ons op wanneer u vragen heeft over de Machine Richtlijn.

De nieuwe Machine Richtlijn (pdf) (EN)
Gids voor toepassing van de Machine Richtlijn (pdf) (EN)
Vergelijking van de oude en nieuwe Machine Richtlijn (pdf) (EN)

Vaste bevestigingen

De Machine Richtlijn vereist dat bevestigingen voor vaste afschermingen aan de beveiliging of de machine vast blijven zitten, zelfs wanneer de afschermingen worden verwijderd. Deze eis geldt in feite alleen voor de delen van de afscherming die voor onderhoud moeten worden verwijderd en niet voor alle delen van het hekwerksysteem. Deze tekst legt uit hoe de eisen moeten worden geïnterpreteerd.

De Machine Richtlijn 2006/42/EC bevat een eis ten aanzien van vaste afschermingen die tot vragen heeft geleid. De vereiste luidt:

1.4.2.1. Vaste afscherming
Vaste afschermingen moeten worden vastgezet met een systeem dat alleen met gereedschap kan worden geopend of verwijderd.
Hun bevestigingssystemen moeten aan de afscherming of aam de machine blijven wanneer de afschermingen worden verwijderd.
Zo mogelijk moeten afschermingen niet blijven zitten zonder hun bevestiging.

Het deel van de richtlijn dat tot vragen leidde, betrof de eis dat bevestigingssystemen aan de afscherming of de machine moeten blijven zitten wanneer de afscherming wordt verwijderd. Op het eerste gezicht kan dit worden uitgelegd alsof het betrekking heeft op alle afschermingen. De gedachte erachter is dat de bevestigingen niet verloren gaan wanneer de afscherming wordt verwijderd, bijv. voor onderhoud. Het is dan ook minder aannemelijk dat de afscherming slechts gedeeltelijk wordt vervangen omdat een of meer bevestigingen verloren zijn of niet werden teruggezet.

Een risicoanalyse moet door de machinebouwer worden uitgevoerd om alle werkmomenten vast te stellen. Als te verwachten valt dat een vaste afscherming moet worden verwijderd en vervangen dan kan dat een reden zijn om bevestigingen te gebruiken die aan de afscherming of de machine zitten. De standaard EN 953+A1, Veiligheid van machines. Afschermingen Algemene eisen voor het ontwerp en de constructie van vaste en verplaatsbare afschermingen (revisie op de Machine Richtlijn) stelt de volgende eis:

7.2 Vaste bevestigingen
Wanneer kan worden verwacht (bijv. door onderhoud) dat een vaste afscherming zal worden verwijderd, dan moet de bevestiging aan de afscherming of de machine blijven.

Er wordt benadrukt dat wanneer men verwacht dat de afscherming wordt verwijderd, de bevestiging aan de afscherming of de machine moet blijven zitten.

In de gids over de toepassing van de Machine Richtlijnlijn kunt u een verdere toelichting vinden op de eisen ten aanzien van vaste bevestigingen:

...
Toepassing van de eis is afhankelijk van de fabrikant’s assessment van
het betrokken risico. De eisen gelden voor alle vaste afschermingen waarvan verwacht kan worden dat die
door de gebruiker worden verwijderd met risico van verlies van de bevestigingen, bijvoorbeeld door vaste
afschermingen die mogelijk verwijderd worden tijdens routine schoonmaak, instel- of
onderhoudswerkzaamheden op de locatie waar ze worden gebruikt. Deze eis geldt niet
automatisch voor vaste afschermingen die mogelijk worden verwijderd, bijvoorbeeld
wanneer de machine volledig gerenoveerd wordt, groot
onderhoud ondergaat, ontmanteld wordt voor verplaatsing naar een andere locatie.
...

Dit maakt nog duidelijker dat de eisen geldt voor afschermingen waarvan verwacht kan worden dat ze verwijderd worden tijdens schoonmaak of onderhoud. De eis geldt niet automatisch voor afschermingen die verwijderd worden voor een complete renovatie of grootschalige reparatie.

En als de afschermingen nou regelmatig moeten worden verwijderd? Is het dan nog steeds voldoende om een vaste afscherming te hebben die gemonteerd en gedemonteerd wordt? De Machine Richtlijn stelt deze eis aan het verplaatsen van transmissiedelen

1.3.8.1 Verplaatsen transmissiedelen
...
Wegneembare afschermingen met blokkeervoorziening moeten worden gebruikt wanneer regelmatige toegang wordt voorzien.

Wanneer een afscherming regelmatig moet worden verwijderd, verhoogt dit het risico dat de afscherming aan de kant wordt gelaten waardoor bewegende delen en andere risicobronnen constant bereikbaar zijn. Dat risico geldt uiteraard voor alle bewegende delen van de machine en geldt niet alleen voor transmissiedelen.

Samenvatting
Als u bij de risicoanalyse een werkmoment vindt waarvoor de vaste afscherming moet worden gemonteerd en gedemonteerd (bijv. voor onderhoud, schoonmaak, etc.) dan moet de bevestiging aan de afscherming of machine blijven zitten. Doet dat werkmoment zich regelmatig voor (de machinebouwer bepaalt wat regelmatig is) dan moet een wegneembare afscherming met blokkeervoorziening worden gebruikt. Deze laatstgenoemde oplossing is een absoluut veiligere en betere oplossing zelfs als het werk niet vaak voorkomt. Zelfs wanneer de bevestigingen aan de afscherming vastzitten, bestaat er een substantieel risico dat de afscherming uit oogpunt van gemak niet worden teruggezet. Dit is een samenvatting van een ander deel van de Machine Richtlijn die dit ondersteunt:

1.4 Vereisten eigenschappen van afschermingen en beschermende modulen
1.4.1. Algemene vereisten
Afschermingen en beschermende modulen moeten:
...
– niet eenvoudig te omzeilen of buiten werking te stellen zijn,
...
– noodzakelijk werk aan de installatie en/of vervanging van gereedschap en onderhoud mogelijk maken door de toegang te beperken tot het gebied waar het werk moet worden gedaan, zo mogelijk zonder de afscherming te hoeven verwijderen of de beschermende module/beveiliging uit te schakelen.
...

De eisen van vaste bevestigingen gelden daarom alleen voor afschermingen die tijdens geplande werkzaamheden moeten worden gemonteerd en gedemonteerd. Overweeg in dergelijke gevallen het gebruik van wegneembare afschermingen met blokkeervoorziening. In het tweede deel van het uittreksel hierboven bepaalt de Machine Richtlijn dat u geen afscherming moet kiezen die tijdens onderhoud uit elkaar moeten worden gehaald.

ABB kan ook hekwerksystemen leveren met traditionele netsloten alsook netsloten die aan het net bevestigd blijven dan wel wegneembare afschermingen met blokkeervoorziening. Neem contact met ons op als u hulp wenst.

Veiligheid in besturingssystemen

Voor het ontwikkelen van een beveiligingssysteem dat in de praktijk werkt én voldoende veiligheid biedt, is knowhow uit verschillende werkterreinen nodig. Het ontwerp van de veiligheidsfuncties in een beveiligingssysteem is een belangrijk ingrediënt om voldoende betrouwbaarheid te kunnen bieden. De EN ISO 13849-1 standaard biedt hierbij hulp.

De vorige standaard EN 954-1 (categorieën) is vervangen door de nieuwe standaarden EN ISO 13849-1 en EN 62061. EN ISO 13849-1 hanteert de term Performance Level PL of prestatieniveau om de kans op gevaarlijke storingen in veiligheidsgerelateerde besturingssystemen te beschrijven terwijl EN 62061 hiervoor de term Safety Integrity Level, SIL hanteert.

Welke standaard u moet gebruiken is afhankelijk van de gekozen technologie, de ervaring en klanteisen. Wij merken dat veel klanten de voorkeur aan PL geven omdat deze technologieneutraal is en omdat ze de aanwezig kennis van categorieën hierbij kunnen gebruiken.
We hebben een brochure samengesteld die een goed beeld geeft van de nieuwe EN ISO 13849-1 standaard. De brochure geeft een introductie in de standaard en de toepassing ervan in relatie tot onze producten.

Safety in control systems according to EN ISO 13849-1 (pdf) (EN)

Veiligheidsafstand

De veiligheidsafstand is de minimumafstand tussen een lichtgordijn en een gevaarlijk gebied. De veiligheidsafstand moet garanderen dat een persoon niet een gevaarlijk machinedeel kan bereiken voordat de machinebeweging is gestopt. Deze wordt berekend aan de hand van een formule uit EN ISO 13855 (voorheen EN 999). In het veiligheidshandboek wordt uitgelegd hoe de veiligheidsafstand voor lichtgordijnen en lichtstralen moet worden berekend.

Een nieuwe standaard in 2010
In 2010 werd de standaard EN 999 aangepast en voorzien van een nieuw nummer (EN ISO 13855 Plaatsing van beveiligingen in het kader van de benaderingsnelheden van delen van het menselijk lichaam). Omdat ABB zitting had in de standaardisatiecommissie die de aanpassing van de veiligheidsafstand-standaard verzorgde, hebben we een schat aan kennis op dit gebied.

Wat is er veranderd?
Met de nieuwe standaard zijn er geen uitgebreide verandering doorgevoerd, maar hier volgen de belangrijkste aanpassingen:

Hoogte van een lichtgordijn
Er is een formule opgenomen waarmee kan worden berekend hoe ver bij een machine kan worden gekomen wanneer boven de lichtstraal of lichtgordijn wordt gereikt. Dat betekent dat niet alleen de afstand van het lichtgordijn tot de gevaarlijke zone moet worden berekend maar ook de kleinste hoogte boven de bovenste straal om te voorkomen dat men boven het lichtgordijn in de gevaarlijke zone kan komen.
Nieuwe technische afschermingen
De standaard omvat nu ook informatie voor het berekenen van veiligheidsafstanden voor camera’s, scanners en luiken.
Hulp bij het meten van stoptijden
In een informatieve bijlage wordt aangegeven waarmee u rekening moet houden bij het meten van stoptijden en welke methoden u moet vermijden. Er is ook gespecificeerd waar een meetprotocol uit moet bestaan.
Nieuwe definitie voor stop
Volgens de standaard moet de stoptijd worden gemeten totdat de gevaarlijke functie volledig is gestopt (dus niet alleen de beweging). Bij bepaalde machines kan zelfs hitte een gevaarlijke functie zijn. Bovendien is het voor trage stopprocessen mogelijk om een realistischer en praktischer veiligheidsafstand te bepalen door de stop anders te definiëren dan 0 mm/s. Bijvoorbeeld door aan te nemen dat de laatste 2 mm beweging ongevaarlijk zijn en deze niet mee te nemen in de stoptijd of door de stop te meten tot de snelheid lager is dan bijvoorbeeld 10 mm/s. Wanneer dit soort nieuwe definities van de stop worden gebruikt, moet dit worden gedocumenteerd en moet u dit kunnen aantonen of valideren met behulp van standaarden die de lage snelheid van bepaalde soorten machines specificeren.

Wanneer u vragen heeft over veiligheidsafstanden of machineveiligheid in het algemeen, neem dan gerust contact met ons op.

SISTEMA

Een tool voor het bepalen van het prestatieniveau (PL) en het genereren van technische documentatie.

De standaard EN ISO 13849-1 vereist berekeningen. Om dit beheersbaar te houden, biedt een software tool uitstekende hulp. Een veel gebruikt software tool hiervoor is SISTEMA, dat ontwikkeld werd door IFA (het instituut voor beroepsmatige veiligheid en gezondheid) in Duitsland. Met SISTEMA kunt u veiligheidsfuncties ‘bouwen’, controleren en de benodigde technische documentatie genereren. De tool wordt als freeware geleverd en kan worden gedownload van de IFA-website.

Een minpunt van SISTEMA is dat het alleen EN ISO 13849-1 ondersteunt. Als u ook aan IEC 62061 wilt voldoen, dan adviseren wij het gebruik van FSDT (zie link hierboven).

Om op een rationele manier met SISTEMA te kunnen werken, hebben we een bibliotheek van onze producten ontwikkeld die te downloaden is. Om toegang te krijgen tot de meest recente versie, controleert u deze pagina regelmatig op updates en nieuwe versies. .

Download SISTEMA (IFA-website)
ABB Jokab Safety library.zip

Functioneel veiligheidsontwerptool - FSDT-01

FSDT is ABB-software waarmee de PL en SIL van veiligheidsfuncties kan worden bepaald en technische documentatie wordt gegenereerd.
Het tool helpt bij het vereenvoudigen van het proces van ontwerp, verificatie en documentatie van veiligheidsfuncties. Het ondersteunt de naleving van de eisen van zowel EN ISO 13849-1 als IEC 62061 alsook de Europese Machine Richtlijn.

Om het gebruik van FSDT met onze producten te vereenvoudigen, hebben we een bibliotheek ontwikkeld waarin al onze veiligheidsproducten zijn ondergebracht. In de bibliotheek zijn alle functionele veiligheidsdata (bijv. PL, SIL PFHd, Categorie) voor onze producten ondergebracht en u kunt dan ook eenvoudig het gewenste product selecteren en veiligheidsfuncties bouwen die FSDT voor u berekent.

Neem contact op met uw lokale ABB-vertegenwoordiger over de aanschaf van FSDT.
Onze FSDT-bibliotheek en meer over FSDT is de vinden via de link hieronder.

FSDT-webpagina (EN)
ABB bibliotheek voor FSDT-01 (zip)

Blokkeerinrichtingen en afschermingen - EN ISO 14119

Begrenzing voor industriële robotcellen

Gebruik van HMI voor reset en start?

EN ISO 14119, de enige geharmoniseerde standaard voor blokkeerinrichtingen voor afschermingen

Sinds mei 2015 is EN ISO 14119 de enige geharmoniseerde standaard voor blokkeerinrichtingen voor afschermingen. EN 1088 kan niet meer worden gebruikt.

Lees meer..(EN).

Begrenzing voor industriële robotcellen

De standaarden EN ISO 10218-1 en -2 (Geharmoniseerde standaarden voor de Machine Richtlijn) geven de voorwaarden voor het veilig begrenzen van de ruimte van de industriële robot.

Lees meer..(EN)

Vraag: Is het toegestaan om een HMI te gebruik voor de reset en start van een machine?

Antwoord: Wij adviseren om een aparte drukknop te gebruiken voor de reset van een machine en het gebruik van een HMI hiervoor te vermijden. Voor de startfuncties is het gebruik van een HMI goed. De achtergrond hiervoor wordt onder de link hieronder uitgelegd.

Lees meer…(EN)

Select region / language

Europe
Americas
Middle East and Africa
Asia and Oceania

Global - English
Austria - German
Belgium - Dutch | French
Bulgaria - Bulgarian
Croatia - Croatian
Czech Republic - Czech
Denmark - Danish
Estonia - Estonian
Finland - Finnish
France - French
Germany - German
Greece - Greek
Hungary - Hungarian
Ireland - English
Italy - Italian
Latvia - Latvian
Lithuania - Lithuanian
Luxembourg - French
Netherlands - Dutch
Norway - Norwegian
Poland - Polish
Portugal - Portuguese
Romania - Romanian
Russia - Russian
Serbia - Serbian
Slovakia - Slovakian
Slovenia - Slovenian
Spain - Spanish
Sweden - Swedish
Switzerland - French | German | Italian
Turkiye - Turkish
United Kingdom - English

Global - English
Argentina - Spanish
Aruba - Spanish
Bolivia - Spanish
Brazil - Portuguese
Canada - English | French
Chile - Spanish
Colombia - Spanish
Costa Rica - Spanish
Dominican Republic - Spanish
Ecuador - Spanish
El Salvador - Spanish
Guatemala - Spanish
Honduras - Spanish
Mexico - Spanish
Panama - Spanish
Paraguay - Spanish
Peru - Spanish
Puerto Rico - Spanish
United States of America - English
Uruguay - Spanish

Global - English
Algeria - English | French
Angola - English | French
Bahrain - English | French
Botswana - English | French
Cameroon - English | French
Côte d'Ivoire - English | French
Egypt - English | French
Ghana - English | French
Israel - Hebrew
Jordan - English
Kenya - English | French
Kuwait - English
Lebanon - English
Madagascar - English | French
Mali - English | French
Mauritius - English | French
Morocco - English | French
Namibia - English | French
Nigeria - English | French
Oman - English
Pakistan - English
Palestine - English
Qatar - English
Saudi Arabia - English
Senegal - English | French
South Africa - English
Tanzania - English | French
Tunisia - English | French
Uganda - English | French
United Arab Emirates - English
Zambia - English | French
Zimbabwe - English | French

Global - English
Australia - English
Bangladesh - English
China - Chinese | English
India - English
Indonesia - English
Japan - Japanese
Kazakhstan - Russian
Malaysia - English
Mongolia - Mongolian | English
New Zealand - English
Philippines - English
Singapore - English
South Korea - Korean
Sri Lanka - English
Taiwan (Chinese Taipei) - Chinese - Traditional
Thailand - English
Vietnam - English

abb.com privacy instellingen

Onze website maakt gebruik van cookies die noodzakelijk zijn voor het functioneren van de website en voor het aanleveren van de door u gevraagde diensten. Wij zouden ook graag de volgende optionele cookies willen gebruiken. U kunt deze instellingen later op elk moment wijzigen door te klikken op "Wijzigen cookie-instellingen" onderaan elke pagina. Voor meer informatie kunt u onze privacyverklaring nalezen.

Analytics

Wij verzamelen statistieken om te weten hoeveel bezoekers wij hebben, hoe onze bezoekers met de site omgaan en hoe wij de site kunnen verbeteren. De verzamelde gegevens identificeren niet iemand rechtstreeks.

Voorkeuren

Wij slaan de keuzes op die u gemaakt hebt, zodat deze worden onthouden tijdens verschillende bezoeken teneinde u een meer gepersonaliseerde ervaring te bieden.

Adverteren en tracking

Uw surfgedrag wordt op verschillende websites bijgehouden door dienstverleners op het gebied van reclame en sociale netwerken. Het is mogelijk dat u op andere websites op maat gemaakte advertenties en inhoud te zien krijgt op basis van uw surfprofiel.

Show details

Hide details

privacyverklaring nalezen.

Aanvaard enkel de geselecteerde cookies

Weiger alles

Aanvaard alles